Ναρκωτικά
και
Οικογενειακές Σχέσεις



α) Ναρκωτικά

Η παραίτηση και η εξάρτηση είναι σαν ένα νόμισμα με δύο όψεις.

Τα ναρκωτικά όπως το τσιγάρο και το αλκοόλ, είναι τρόποι διοχετεύσεως του άγχους της καθημερινής ζωής. Τόσο ο ενήλικας όσο και ο ανήλικος ο καθένας τους είναι εκτεθειμένος σε αυτό το άγχος. Ο καθένας λοιπόν ψάχνει τρόπους να απαλύνει αυτό το άγχος. Οι γονείς με το τσιγάρο και το αλκοόλ, τα παιδιά με ναρκωτικά……
Τα ναρκωτικά έτσι όπως τα ορίζει η επίσημη πολιτεία, παρ’ όλες τις διαφορές τους όσο αναφορά την μορφή εξάρτησης που επιφέρουν στο χρήστη, επιτελούν την ίδια ανάγκη, την αποφυγή του άγχους της οικογενειακής εξάρτησης με την δημιουργία μια καινούργιας εξάρτησης η οποία δεν απορρέει από την οικογένεια και δεν ελέγχεται από αυτή, αλλά από τον ίδιο το χρήστη. Αυτό δίνει την εντύπωση στον χρήστη του ελέγχου της ευχαρίστησης, δίνοντάς του επίσης την εντύπωση, στην αρχή τουλάχιστον, μιας ανεξαρτησίας και διαφοροποίησης από το οικογενειακό περιβάλλον, όπου γρήγορα θα καταλάβει ότι είναι σκλαβιά.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ, η χρήση ναρκωτικών αποτελεί για το νέο/νέα το τελετουργικό χωρόχρονο της ενηλικίωσης.
Δηλαδή η χρήση ναρκωτικών σηματοδοτείται σαν το πέρασμα των ορίων που θέτουν οι οικογενειακές σχέσεις, δηλαδή είναι ένα ρίσκο που παίρνει ο νέος η νέα ξεπερνώντας το απαγορεύεται, εκλαμβάνοντας αυτή του την ενέργεια σαν πράξη ελευθερίας και εκδήλωση της ατομικότητας του. Βασικά η τάση διαφοροποίηση του παιδιού από τους γονείς είναι μια φυσιολογική τάση, είναι μια τάση επανακαθορισμού των εξαρτήσεων στα πλαίσια των οικογενειακών σχέσεων, κάτι το οποίο η οικογένεια δύσκολα μπορεί να δεχτεί. Έτσι λοιπόν η χρήση ναρκωτικών εκλαμβάνεται σαν εμπειρία εσωτερικής και εξωτερικής διαφοροποίησης.
Με αυτό το τρόπο τα ναρκωτικά φαντάζουν σαν ένας χώρος και χρόνος καινούργιων εμπειριών ελευθερίας και ανεξαρτησίας, όμως ενώ ο νέος/νέα νομίζει ότι μέσα από την χρήση διαφοροποιείται, ανεξαρτητοποιείται από τα δεσμά των οικογενειακών σχέσεων, δεν αντιλαμβάνεται, πως η πράξη του δεν είναι παρά η συνέχεια της οικογενειακής μορφής εξάρτησης κάτω από άλλους όρους. Δηλαδή, παρατηρούμε ότι ο βαθμός εξάρτησης από τα ναρκωτικά καθορίζεται από το βαθμό εξάρτησης από την οικογένεια. Η οποία εξάρτηση,καθορίζει συγχρόνως το επίπεδο συναισθηματικής του ωριμότητας
Δηλαδή η σχέση εξάρτησης από τα ναρκωτικά έρχεται να αντικαταστήσει την σχέση εξάρτησης από την οικογένεια, εκλαμβάνοντας την σαν απελευθέρωση. Στην ουσία η εμπειρία μας έχει δείξει ότι, αντί να την αντικαταστήσει την μεγαλώνει, την δυναμώνει, και αντί να αποδεσμεύει τον χρήστη από την οικογένεια, το εξαρτά περισσότερο από αυτή.
Τα ναρκωτικά μπορούν και δημιουργούν την ψευδαίσθηση της αποδέσμευσης, της ανεξαρτησίας.
Αυτό επιτυγχάνεται με την αποδέσμευση από την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα είναι η πραγματικότητα του “εαυτού”. Ζει και υπάρχει επειδή υπάρχει ο “εαυτός” και η αποδέσμευση από αυτή είναι σαν να αποδεσμευόμαστε από τον ίδιο τον εαυτό μας. Αυτό δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο από την δημιουργία μιας άλλης πραγματικότητας και ενός άλλου εαυτού, την οποία ο χρήστης πιστεύει ότι μπορεί να την ορίσει καλύτερα.
Άρα στην αρχή, η χρήση είναι μια λύση. Είναι μια ενέργεια, έλεγχου, όπως είπαμε και καθορισμού μιας νέας πραγματικότητας, αλλά με το πέρασμα του χρόνου και την εξάρτηση που δημιουργείται, γίνεται μια κατάσταση ανεξέλεγκτη και τραγική. Έτσι λοιπόν η αποδέσμευση από την πραγματικότητα, δεν υφίσταται σαν μια πραγματικότητα, αλλά υπάρχει σαν μια φαντασιοτική ιδέα. Αυτή η ιδέα μπορεί να προσφέρει άσυλο σε περιπτώσεις πίεσης και άγχους, όπου η αποδέσμευση έρχεται να οριστεί σαν την παραίτηση του χρήστη από την συμμετοχή στο κοινωνικό παιχνίδι, με την δημιουργία μιας καινούργιας μορφής εξάρτησης. Η παραίτηση και η εξάρτηση είναι σαν ένα νόμισμα με δύο όψεις.
Η Παραίτηση -εθισμός δηλώνει την κατάσταση εκείνη όπου το άτομο συναντά δυσκολία να βάλει τέρμα σε μια συνήθεια η οποία δεν είναι ούτε επιθυμητή ούτε ευχάριστη. Έτσι η παραίτηση μπορεί να εγκατασταθεί σαν μια συνήθεια, ξέχωρα από την ευχαρίστηση, η όχι, την οποία προσφέρει Υπάρχουν πολλές μορφές και τρόποι παραίτησης, όπως η βουλιμία, η, η ανορεξία, ο χρόνος μπροστά στην τηλεόραση, η κόκα κόλα, ο κεραυνοβόλος έρωτας. Το ερωτικό πάθος αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα, «τοξικής» θα λέγαμε εξάρτησης και παραίτησης, όπου το καθετί μπαίνει σε δεύτερη μοίρα, όπου όλος ο κόσμος συμπυκνώνεται και παίρνει νόημα μάσα από ένα πρόσωπο. Η απουσία αυτού του προσώπου κάνει άδειο τον κόσμο. Πολλοί χρήστες περιγράφουν την πρώτη συνάντησή του με το ναρκωτικό σαν έναν κεραυνοβόλο έρωτα.
Η παραίτηση λοιπόν σε αυτή την περίπτωση, δεν εκφράζει μια συμπεριφορά μέσω της οποίας, το άτομο επενεργεί δημιουργικά στο περιβάλλον και καθορίζει την εξέλιξη του, αλλά παθητικά δημιουργώντας την διατήρηση και την επανάληψη του.
Δεν υπάρχει ανεξαρτησία αλλά ρύθμιση των εξαρτήσεων μας.
Η ποιότητα της δέσμευσης των οικογενειακών σχέσεων, μπορούν να μας φανερώσουν την ποιότητα της εξάρτησης την οποία δημιουργούν. Όπως είπαμε δεν υπάρχει ανεξαρτησία αλλά ρύθμιση των εξαρτήσεων μας.
Η ποιότητα της οικογενειακών σχέσεων καθορίζεται από την δυνατότητα την οποία δίνει η οικογένεια στα μέλη της να ρυθμίζουν τα ίδια την σχέση τους με τα άλλα μέλη της οικογένειας. Πάνω σε αυτή την ποιότητα της δέσμευσης των οικογενειακών σχέσεων, ο νέος/νέα δημιουργεί σιγά, σιγά τον δικό του τρόπο δεσμευτικής ύπαρξης μέσα σε αυτή, η οποία μπορεί να τον ακολουθεί στην μετέπειτα ζωή του Το δημιουργεί αυτό μέσα από την ενεργητική του στάση και την επίδραση την οποία ασκεί προς το οικογενειακό περιβάλλον, στο βαθμό που αυτό το περιβάλλον του επιτρέπει.
Έτσι λοιπόν δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, η σχέση του ατόμου με το περιβάλλον του είναι μια αμφίδρομη σχέση, δηλαδή μια σχέση κατά την οποία, τόσο το άτομο όσο και το οικογενειακό περιβάλλον επηρεάζουν και επηρεάζονται το ένα από το άλλο. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως όσο στη σχέση των γονέων δεν υπάρχει μια ισορροπία δηλαδή σταθερότητα και αντιθέτως, υπάρχουν συγκρούσεις και φόβος διάσπασης των δεσμών της οικογένειας, τόσο ο νέος/νέα εξαρτιέται, δεσμεύεται από αυτή. Ο νέος/νέα μπορεί να δεσμευτεί με χιλιάδες τρόπους, αναζητώντας ασφάλεια μέσα στην ανασφάλεια που δημιουργούν τέτοιες καταστάσεις. Και όχι μόνο αυτό, αλλά μπορεί να γίνει ίδιο/ίδια ο σημαντικότερος πόλος δέσμευσης και συνοχής μέσα στην οικογένεια και ένας τρόπος είναι η χρήση των ναρκωτικών
Η Χρήση
Η χρήση ναρκωτικών είναι η πράξη δια μέσου της οποίας χάνεται ο έλεγχος της παρουσίας, προσπαθώντας να κερδηθεί. Δηλαδή ο χρήστης δεν ελέγχει το εαυτό του αλλά ελέγχεται από το ναρκωτικό. Αυτό μπορεί και του καθορίζει την πραγματικότητα, δίνει νόημα και αιτία, γίνεται μέσο και σκοπός.
Η Χρήση είναι η πράξη της απουσίας όπου βασιλεύει η απουσία της πράξης, η απουσία της δράσης. Το άτομο δεν ζει μέσα στην δράση αλλά στην αντίδραση.
Είναι αυτό στην αντίδραση διότι την δράση την έχει αναλάβει το ναρκωτικό . Η δράση του ναρκωτικού είναι αυτό που κάνει το άτομο να αντιδρά. Έτσι η πράξη του χρήστη είναι η αντίδραση στην ύπαρξη του ναρκωτικού. Βασικά πρέπει να πούμε ότι τελικά η αντίδραση και όχι η πράξη είναι αυτό που καλλιεργεί περισσότερο η οικογένεια πριν την εμφάνιση του ναρκωτικού. Δηλαδή η οικογένεια δίνει νόημα στις ενέργειες των μελών της καθορίζοντας της σαν δράση-πράξη ή αντίδραση. Έτσι η οικογένεια έχει την ικανότητα να πυροδοτεί περισσότερο την αντίδραση παρά την δράση του νέου/νέας μέσα στους κόλπους της. Δηλαδή επιζητά περισσότερο από το νέο/νέα την συμφωνία και την υποταγή παρά την εκδήλωση άρνησης και της διαφωνίας πάνω σε θέματα τα οποία τον/την αφορούν.
Στην περίπτωση της ηρωίνης, ο χρήστης δεν είναι παρά μόνο χρήστης δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο. Η καθημερινότητα του χρήστη αρχίζει και τελειώνει με αυτό. Όλη του η ενεργητικότητα και δραστηριότητα καταναλώνεται στην αναζήτηση του. Σε αυτό το στάδιο στο στάδιο της αναζήτησης μεγαλώνει το αίσθημα της εξάρτησης, ενώ μετά την λήψη και κατά την διάρκεια του φτιαξίματος μεγαλώνει το αίσθημα της παραίτησης που βιώνεται σαν αίσθημα ανεξαρτησίας.


Η στέρηση
Η ζωή του χρήστη ηρωίνης είναι ένα κουβάρι μπερδεμένα συναισθήματα, φόβου, αγωνίας, ανασφάλειας. Μια ζωή χωρίς στόχο, χωρίς μέλλον και παρελθόν, μια ζωή τρομοκρατημένη, αρπαγμένη απεγνωσμένα από τον εφιάλτη που λέγεται « Στέρηση ».
Όλη του η ενέργεια καταναλώνεται στην αποφυγή της στέρησης από την ουσία. Ο φόβος των «στερητικών» όπως λένε οι χρήστες στην περίπτωση της ηρωίνης, καταλαμβάνει όλη την ζωή. Ζούνε πάντα με αυτό το φόβο ακόμα και όταν είναι φτιαγμένοι. Ο φόβος της στέρησης τους ακολουθεί παντού, όμως ο φόβος της στέρησης δεν αποτελεί κανόνα μόνο για τους χρήστες αλλά αποτελεί κανόνα για όλη την ανθρωπότητα. Οι στερήσεις διαμορφώνουν ένα δυναμικό ψυχολογικό τοπίο όπου το άτομο ανάλογα την κοινωνική του θέση σηματοδοτεί τι γι’ αυτόν τι σημαίνει στέρηση και ενεργεί ανάλογα για την αποφυγή της. Σε φυσιολογικά επίπεδα, όλη η ενέργεια του ατόμου κατευθύνεται προς την δημιουργία συνθηκών κατάλληλων για την αποφυγή της στέρησης.
Το ίδιο μπορούμε να παρατηρήσουμε σε οικογενειακό κοινωνικό, κρατικό, επίπεδο. Δηλαδή οι θεσμοί αυτοί, όπως η οικογένεια η εκπαίδευση, το κράτος υπάρχουν για να εκπληρώσουν αυτό το στόχο, δηλαδή την ανεμπόδιστη ανάπτυξη του ανθρώπου και την αποφυγή των στερήσεων. Βασικότερο λοιπόν, εμπόδιο στην ανάπτυξη του ανθρώπου, είναι η στέρηση.
Η έλλειψη δηλαδή αυτών των κατάλληλων συνθηκών η οποίες μπορούν να βοηθήσουν την συναισθηματική ανάπτυξη του κάθε ατόμου τόσο στην σχέση με τα πρόσωπα, όσο και στην σχέση με τα πράγματα.
Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης συνδέεται άμεσα με τον φόβο της στέρηση.
Αν δούμε το ένστικτο στο πέρασμα των αιώνων μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι ο πυρήνας του έμεινε αμετάβλητος, αλλά ο τρόπος έκφρασής του άλλαξε σύμφωνα με την εποχή και τις προτεραιότητες της. Κοινωνικοποιήθηκε θα λέγαμε, απέκτησε μορφές αποφυγής της στέρησης αποδεχτές από το κοινωνικό σύνολο. Η εργασία π.χ. είναι μια μορφή αποφυγής της στέρηση, ακόμα και αν ο στόχος μας είναι ο πλουτισμός. Άλλοι στερούνται την τροφή και άλλοι την Β.Μ.V.
Όλοι ζούμε με τον φόβο των στερητικών και ενεργούμε για την αποφυγή τους. Η στέρηση λοιπόν, σε στιγμές πανικού, ή ο φόβος της στέρησης μπορεί να πάρει μορφές έκφρασης οι οποίες είναι αντικοινωνικές και στηρίζονται περισσότερο στη ακατέργαστη έκφραση του ενστίκτου, παρά στην λογική. Αυτό το παρατηρούμε σε καταστάσεις πανικού, φυσικές καταστροφές κ.λ.π. σε αυτές τις καταστάσεις το άτομο ξεχνά την εκπαίδευση του και ενεργεί περισσότερο με τρόπο ο οποίος ανήκει σε παλαιότερα στάδια φυλογενετικής ανάπτυξης.
Ο χρήστης λοιπόν ζει, κατοικεί μέσα στο πανικό της στέρησης και οι ενέργειες για την αποφυγή της έχουν να κάνουν, τις περισσότερες φορές με την ακατέργαστη έκφραση του ενστίκτου, παρά με την λογική της αντιμετώπιση Με όλα αυτά θέλω να τονίσω ότι η στέρηση έχει πάντα τον πρώτο λόγο και ότι η στέρηση από την ηρωίνη μπορεί να είναι μια μορφή έκφρασης μιας γενικότερης στέρησης την οποία βιώνει το άτομο και μέσα από την οποία έχει μάθει να εκφράζεται.
Η παρουσία του ναρκωτικού μπορεί να δίνει την ευκαιρία στον χρήστη να συγκεντρώσει όλες τις μορφές των στερήσεων τις οποίες έχει υποστεί σε μία, αυτή του ναρκωτικού. Αυτή η κατάσταση δίνει και την εντύπωση του ελέγχου, όπως έχουμε πει ήδη, της στέρησης. την οποία ο χρήστης μπορεί να την βιώνει συγχρόνως σαν έλεγχο της ζωής του, της χαράς του, της ηδονής του.


β) Οικογενειακές σχέσεις



Η συνεξάρτηση
Η είσοδος των ναρκωτικών και ειδικά της ηρωίνης, μέσα στην οικογένεια αναποδογυρίζει τα πάντα. Καλύπτει τα προβλήματα με το να δημιουργεί καινούργια. Δημιουργεί ένταση και συνεχή κρίση στις οικογενειακές σχέσεις, οι οποίες αρχίζουν να βασίζονται στο φόβο, την βία και την ενοχή. Το αίσθημα της εμπιστοσύνης κλονίζεται ανάμεσα στα μέλη της σε τέτοιο βαθμό, που μπορεί να οδηγήσει τα μέλη σε συμπεριφορές τρέλας. Ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούν τα μέλη της οικογένειας μεταξύ τους και ο τρόπος που συμπεριφέρονται δεν ελέγχεται από κανένα μέλος της σωστά, έτσι ώστε να πιστεύουμε ότι όταν ένα μέλος της οικογένειας πέσει στην εξάρτηση του ναρκωτικού, αρχίζει όλη η οικογένεια να εξαρτάται από αυτό, ο καθένας με τον δικό του τρόπο. Ζούνε σε ένα πλαίσιο συνεχούς πίεσης και εκνευρισμού μην μπορώντας να καθορίσουν και να ελέγξουν την εξέλιξη των καταστάσεων. Ο Εκβιασμός και η αποκοπή της επικοινωνίας είναι το αρρωστημένο πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται το κάθε τι μέσα στην οικογένεια. Και δεν είναι μόνο το περιβάλλον, οι γονείς που ζούνε μέσα σε αυτό το πλαίσιο αλλά περισσότερο ο χρήστης. Ο Χρήστης δεν είναι μόνο εκτεθειμένος στην πίεση του οικογενειακού περιβάλλοντος, να σταματήσει, αλλά το τροφοδοτεί και αυτός με την δική του βία μέσα από την χρήση. Με την χρήση τα πάντα υποτάσσονται στην χρήση. Σε αυτή την περίπτωση οι όροι αλληλεξάρτησης μέσα στην οικογένεια δεν χαλαρώνουν αλλά δυναμώνουν σε τέτοιο βαθμό όπου όλα τα μέλη κινούνται στην ατμόσφαιρα της εξάρτησης, την οποία υποβάλει η χρήση. Δυναμώνοντας το αίσθημα της ματαιότητας των πραγμάτων για όλους.
Τα οικογενειακά δεσμά γίνονται βαριά σαν αλυσίδες που πληγώνουν τα μέλη του σώματος, εσωτερικά και εξωτερικά.

Η αυτονομία

Για την αποφυγή τέτοιων περιπτώσεων η οικογένεια πρέπει να καλλιεργεί την αυτονομία των μελών της και όχι την εξάρτηση τους από αυτή. Αυτό πρέπει να γίνει στην βάση της καθημερινότητας επιτρέποντας τους την δοκιμή και πλάνη και όχι υιοθετώντας τους λύσεις και πρακτικές οι οποίες μπορούν να “βολεύουν” το νέο/νέα αλλά να μην τους επιτρέπουν να αντλούν την απαιτούμενη εμπειρία πάνω στην οποία θα μπορέσουν να κτίσουν τον εαυτό τους και κατ΄ επέκταση την δημιουργία της ταυτότητας τους. Ο νέος/νέα έχει την ικανότητα να διακρίνει και να καθορίσει το τι είναι καλό η όχι για αυτόν αλλά δεν έχει την δυνατότητα να το πράξει, διότι του αφαιρείται η δυνατότητα πειραματισμού μέσα από την οποία μπορεί και τροφοδοτεί την δική του πραγματικότητα η οποία δεν είναι η πραγματικότητα της οικογένειας. Η άρνηση της πραγματικότητας του νέου /νέας από την οικογένεια αφαιρεί την δυνατότητα διαφοροποίησης και αυτονόμησης του οδηγώντας τον τις περισσότερες φορές στο οικογενειακό περιθώριο και σε λύσεις οι οποίες εμπεριέχουν σαν βασικό τους χαρακτηριστικό την εξάρτηση, δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες για την χρήση των ναρκωτικών .
Η άρνηση, η απόρριψη, η μη αναγνώριση, του νέου/νέας και του τρόπο που αυτός ενεργεί-δρα, από την οικογένεια μπορεί να τον /την οδηγήσει στην παραίτηση και την εξάρτηση οι οποίες εκφράζονται με τον παρασιτισμό και την περιθωριοποίηση .
Ο παρασιτισμός και η περιθωριοποίηση στηρίζονται στο ίδιο βασικό χαρακτηριστικό, την παθητικότητα Και επιτυγχάνονται πιο ανώδυνα με την χρήση των ναρκωτικών, και ειδικά της ηρωίνης.

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα