Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

Η Καθυπόταξη

Καθυπόταξη: Το να εξαρτάται κανείς από κάποιον άλλον ή να τελεί υπό την κυριαρχία του
Ως εκ τούτου γενικότερα υποταγή.(....) Το να υπάγεται κανείς σε, να εκτίθεται σε, να υπόκειται σε Υπόκειμαι (...)

Oxford English Dictionary

Ως μορφή εξουσίας η καθυπόταξη είναι παράδοξη. Η κυριαρχία την οποία υφίσταται κανείς από μια εξωτερική προς αυτόν εξουσία συνιστά μια οικεία και βασανιστική μορφή εξουσίας. Είναι όμως εντελώς άλλης τάξεως ζήτημα να διαπιστώνει κανείς ότι αυτό που ο ίδιος είναι, η διαμόρφωση που έχει σαν υποκείμενο, εξαρτάται κατά μια έννοια από αυτή ακριβώς την εξουσία. Υφίσταται να σκεφτόμαστε την εξουσία ως κάτι που ασκείται στο υποκείμενο απ' έξω κάτι που υποτάσσει, που υποβιβάζει και εκτοπίζει σε μια κατώτερη τάξη. Πρόκειται, βέβαια για μια θεμιτή περιγραφή ενός μέρους των αποτελεσμάτων που έχει η εξουσία. Αν όμως, ακολουθώντας τον Φουκώ, κατανοήσουμε την εξουσία ως κάτι το οποίο διαμορφώνει το υποκείμενο,ως αυτό που προσφέρει στο υποκείμενο την συνθήκη της ύπαρξή του και την τροχιά της επιθυμία του, τότε η εξουσία δεν είναι απλώς αυτό στο οποίο εναντιωνόμαστε, αλλά επίσης, με την αυστηρή έννοια του όρου, αυτό από το οποίο εξαρτάται η ύπαρξή μας, αυτό που στεγάζουμε και φυλάσσουμε μέσα μας σαν όντα. Το σύνηθες μοντέλο περιγραφής αυτής της διαδικασίας έχει ως εξής: η εξουσία επιβάλλεται επάνω μας και από την πίεση της ισχύος της εσωτερικεύουμε ή αποδεχόμαστε τελικώς τους όρους της. Μια τέτοια περιγραφή αδυνατεί μολαταύτα να επισημάνει ότι το “εμείς” που αποδέχεται τους εν λόγω όρους εξαρτάται θεμελιωδώς από αυτούς ακριβώς τους όρους για την ύπαρξή “μας”. Δεν υπάρχουν άραγε προϋποθέσεις στο επίπεδο του λόγου για την άρθρωση ενός οποιουδήποτε “εμείς”;

Η καθυπόταξη συνίσταται ακριβώς σε αυτήν την θεμελιώδη εξάρτηση από έναν λόγο που δεν επιλέξαμε ποτέ, αλλά που παραδόξως εγκαινιάζει και στηρίζει την ικανότητα της δράσης μας.
Ο Όρος καθυπόταξη, περιγράφει τόσο την διαδικασία μέσω της οποίας υποτάσσεται κανείς σε μία εξουσία, όσο και την διαδικασία μέσω της οποία γίνεται υποκείμενο.

Judith Butler:

Η Ψυχική ζωή της εξουσίας
Φωτό:Gilbert et George