Η Πολιτική πρόταση του Ισοκράτη
1) Ο σκοπός του κράτους είναι η ευημερία(ευπραγία) η οποία εξαρτάται περισσότερο από μια καλή κυβέρνηση παρά από την στρατιωτική ισχύ ή από ένα πολυάριθμο πληθυσμό.(VII,13)
2) Ο λαός πρέπει να πληρώνει τους κυβερνητικούς υπάλληλους και να ζητά λογοδοσία(VII,26)
3) Η ισότης δεν είναι απόλυτη, και συνεπώς αποδοκιμάζεται ο θεσμός της κληρώσεως. Ο Ισοκράτης δέχεται την αρχή της “αναλογικής ισότητας(VII,13)” “ στον καθένα σύμφωνα με την αξία του “(VII,21-23)
4) Δεν θα πρέπει να γίνονται αγώνες για την κατάληψη ενός δημόσιου λειτουργήματος. Είναι ορθό όπως ένα δημόσιο αξίωμα συνεπάγεται μια δαπάνη και όχι ένα κέρδος για τον κάτοχό του. Οι αποφασιστικές και υπεύθυνες θέσεις δεν πρέπει να κατέχονται, κατά συνέπεια, παρά από εκείνους που διαθέτουν τα μέσα. Η τιμοκρατική αρχή αντικαθιστά έτσι την δημοκρατική αρχή (XII,131 επ VII, 24-27)
5) Πρέπει να έχουμε μια υψηλή ιδέα για την δημόσια υπηρεσία(IV,79) και ιδιαιτέρος οι πλούσιοι έχουν την υποχρέωση να βοηθούν τους φτωχούς, κατα τρόπο ώστε κανείς να μην βρίσκεται στην ανέχεια (VII,83)
6) Συνάγεται από αυτό ότι η ιδιοκτησία πρέπει να προστατεύεται τόσο προς το συμφέρον των πλουσίων όσο και των φτωχών, αλλά τα εισοδήματα που αποφέρει πρέπει να είνα εποφελή για όλους (VII,35)
7) Η καλή κυβέρνηση από την οποία εξαρτάται η ευπραγία δεν θα στηριχθεί πάνω σε μια υπερβολική νομοθεσία(VII,39-42)αλλά στην υψηλή υθική αξία και στην πραχτική ικανότητα των κατεχόντων την εξουσία XV, 132-133, XII, 79-83)
8) Επίσης η καλή συμπεριφορά των πολιτών γενικά δεν μπορεί να εξασφαλιστεί με την βοήθεια αναρίθμητων λεπτομερειακών κανόνων, η ύπαρξη των τελευταίων είναι μια ένδειξη κοινωνικής δυσφορίας (VII,40)
9) Επακολουθεί ότι η διαπαιδαγώγηση της νεότητας είναι το πρώτο καθήκον του κράτους αλλ' αφού μόνο εύποροι θα ασκήσουν δημόσια λειτουργήματα, μόνο αυτοί έχουυν την ανάγκη να δεχτούν μια ανώτερη παιδεία (VII, 43)
10) Το κράτος οφείλει να εκτελεί τα θρησκευτικά του καθήκοντα με σοβαρότητα και φρόνηση.
.............
Δεν αποτελεί μέρος των τωρινών μας ερευνών να διερωτηθούμε αν πρόκειται εδώ για ένα πρόγραμμα εφαρμόσιμο ή μέχρι ποίου σημείου αυτό το πρόγραμμα αντιπροσώπευε την αθηναϊκή συντηρητική ιδεολογία του τέταρτου αιώνα. Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι ότι ο Ισοκράτης θεωρεί αυτό το καθεστώς σαν ένα παράδειγμα “δημοκρατικού” κράτους και ότι εμφανίζεται ο ίδιος σαν ένας φίλος του λαού, όχι σαν ένας μισόδημος και ακόμα περισσότερο σαν ολιγαρχικός
t.a. Sinclair: "Η Ιστορία της ελληνικής πολιτικής σκέψεως"
2) Ο λαός πρέπει να πληρώνει τους κυβερνητικούς υπάλληλους και να ζητά λογοδοσία(VII,26)
3) Η ισότης δεν είναι απόλυτη, και συνεπώς αποδοκιμάζεται ο θεσμός της κληρώσεως. Ο Ισοκράτης δέχεται την αρχή της “αναλογικής ισότητας(VII,13)” “ στον καθένα σύμφωνα με την αξία του “(VII,21-23)
4) Δεν θα πρέπει να γίνονται αγώνες για την κατάληψη ενός δημόσιου λειτουργήματος. Είναι ορθό όπως ένα δημόσιο αξίωμα συνεπάγεται μια δαπάνη και όχι ένα κέρδος για τον κάτοχό του. Οι αποφασιστικές και υπεύθυνες θέσεις δεν πρέπει να κατέχονται, κατά συνέπεια, παρά από εκείνους που διαθέτουν τα μέσα. Η τιμοκρατική αρχή αντικαθιστά έτσι την δημοκρατική αρχή (XII,131 επ VII, 24-27)
5) Πρέπει να έχουμε μια υψηλή ιδέα για την δημόσια υπηρεσία(IV,79) και ιδιαιτέρος οι πλούσιοι έχουν την υποχρέωση να βοηθούν τους φτωχούς, κατα τρόπο ώστε κανείς να μην βρίσκεται στην ανέχεια (VII,83)
6) Συνάγεται από αυτό ότι η ιδιοκτησία πρέπει να προστατεύεται τόσο προς το συμφέρον των πλουσίων όσο και των φτωχών, αλλά τα εισοδήματα που αποφέρει πρέπει να είνα εποφελή για όλους (VII,35)
7) Η καλή κυβέρνηση από την οποία εξαρτάται η ευπραγία δεν θα στηριχθεί πάνω σε μια υπερβολική νομοθεσία(VII,39-42)αλλά στην υψηλή υθική αξία και στην πραχτική ικανότητα των κατεχόντων την εξουσία XV, 132-133, XII, 79-83)
8) Επίσης η καλή συμπεριφορά των πολιτών γενικά δεν μπορεί να εξασφαλιστεί με την βοήθεια αναρίθμητων λεπτομερειακών κανόνων, η ύπαρξη των τελευταίων είναι μια ένδειξη κοινωνικής δυσφορίας (VII,40)
9) Επακολουθεί ότι η διαπαιδαγώγηση της νεότητας είναι το πρώτο καθήκον του κράτους αλλ' αφού μόνο εύποροι θα ασκήσουν δημόσια λειτουργήματα, μόνο αυτοί έχουυν την ανάγκη να δεχτούν μια ανώτερη παιδεία (VII, 43)
10) Το κράτος οφείλει να εκτελεί τα θρησκευτικά του καθήκοντα με σοβαρότητα και φρόνηση.
.............
Δεν αποτελεί μέρος των τωρινών μας ερευνών να διερωτηθούμε αν πρόκειται εδώ για ένα πρόγραμμα εφαρμόσιμο ή μέχρι ποίου σημείου αυτό το πρόγραμμα αντιπροσώπευε την αθηναϊκή συντηρητική ιδεολογία του τέταρτου αιώνα. Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι ότι ο Ισοκράτης θεωρεί αυτό το καθεστώς σαν ένα παράδειγμα “δημοκρατικού” κράτους και ότι εμφανίζεται ο ίδιος σαν ένας φίλος του λαού, όχι σαν ένας μισόδημος και ακόμα περισσότερο σαν ολιγαρχικός
t.a. Sinclair: "Η Ιστορία της ελληνικής πολιτικής σκέψεως"
Σχόλια