Η Ελευθερία των Οικογενειακών Σχέσεων







Μια γενικευμένη κατάσταση απλώνεται και μολύνει το μέλλον των νέων γενεών με την αρρώστια του παρελθόντος που δεν είναι άλλη από την έλλειψη ελευθερίας. Η έλλειψη ελευθερίας έχει να κάνει με την ικανότητα του πολίτη να συμμετάσχει σαν ισότιμο μέλος στην κοινωνία και μέσω της κοινωνικής του πράξης να συνεταιριστεί, υπερασπιστεί, και αντισταθεί στην καθημερινότητα που τον αλλοτριώνει. Η έλλειψη ελευθερίας, ο φόβος της ελευθερίας όπως θα έλεγε ο Έριχ Φρόμ, αποτελεί προϊόν του εκπαιδευτικού σχεδιασμού με στόχο την καθυπόταξη του ατόμου που δεν είναι παρά μια μορφή κοινωνικοποίησης που στηρίζεται στον φόβο και την αποφυγή. Η οικογένεια και το σχολείο αποτελούν τους βασικούς θεσμούς μιας τέτοιας μορφής κοινωνικοποίησης μέσω των οποίων η διοχέτευσης του φόβου και της υποταγής κυριαρχούν με καταστρεπτικές συνέπειες στην ζωή των μελών τους. Έτσι ενώ κάθε οικογένεια και σχολείο μπορεί να λειτουργήσει διαφορετικά, απελευθερωτικά, εντούτοις εύκολα μετατρέπεται σε μια μηχανή παραγωγής καταπιεσμένων, φοβισμένων και ανελεύθερων ατόμων. 
 
Στην περίπτωση της οικογένειας λοιπόν, αντιλαμβάνομαι ότι η ανελευθερία είναι ένα λειτουργικό στοιχείο που αναπαράγεται από γενεά σε γενεά σαν σύνδεσμος που διαφυλάσσει την συνοχή της. Ό τρόπος λειτουργίας της οικογένειας γεμίζει τον πληθυσμό με κινήσεις βιασμένες από την παρουσία των άλλων, των αγαπημένων άλλων της οικογένειας που ανήκει. Ο καθένας πολίτης νιώθει το νευρικό αγκάλιασμα της οικογένειας του, που κάνει την ελευθερία, την αυτονόμηση του να φαίνονται σαν κάτι περίεργο, παράλογο και τρελό. Άρα η παρουσία της σαν φορέας οριοθέτησης της ελευθερίας, δίνει μια άλλη δυναμική στην μορφή της οικογενειακής και κατ΄ επέκταση της κοινωνικής εξάρτησης. 
 
Η ανελευθερία δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός, την συναντάμε παντού όπου υπάρχει οικογενειακή σχέση. Το φαινόμενο αυτό είναι καθολικό, αποτελεί μια γενικευμένη κατάσταση, στην Ελληνική πραγματικότητα. Αυτή την κατάσταση της γενικευμένης ανελευθερίας, την οποία ζούνε οι οικογένειες, την θεωρούμε φυσιολογική. Κάθε προσπάθεια αποδέσμευσης θεωρείται προδοσία προς τους γονείς και τελικά προδοσία του εαυτού.

Οι αιμορραγούσες αρτηρίες, όμως της οικογένειας σέρνονται στο βρόμικο πεζοδρόμιο του παρελθόντος, και κυλιούνται μπροστά στο μελλοντικό βηματισμό του πλήθους. Ακούγεται το βογκητό των μελών της, την ώρα που φτύνουν την λάσπη της αγάπης και της υπέρ- προστατευτικότητας. Ακούγεται το βογκητό τους μέσα από εκρήξεις που δεν είναι άλλες από τις προσπάθειες αποκόλλησης των μελών από την οικογενειακή μάζα. Οι διαθέσεις και τα συναισθήματα των μελών της για ελευθερία μπορούν να προκαλέσουν ανεξέλεγκτα, ανυπολόγιστες ζημιές στα άλλα μέλη της οικογένειας. Οι προσπάθειες διαφοροποίησης θεωρούνται πράξεις αποσταθεροποίησης της οικογένειας και απειλούν την συνοχή της. Η αποφυγή τους που σημάνει η υποταγή και αποδοχή των οικογενειακών όρων ανελεύθερης συμβίωσης, με διάφορους τρόπους, θεωρούνται ότι βοηθάνε στην συνοχή και την επιβίωση της . Για αυτό η οικογένεια προστατεύει τα μέλη από τους εαυτούς τους.

Στην ουσία όμως τα μέλη της οικογένειας, με το πέρασμα του χρόνου και σύμφωνα με την ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη, χρειάζεται να νιώθουν πιο ελεύθερα, πιο αυτόνομα. Οι οικογενειακοί δεσμοί με το πέρασμα του χρόνου μπορούν να χαλαρώσουν για να επιτρέψουν στα νέα μέλη τους καινούργιες εμπειρίες εκτός οικογένειας. Αυτό δεν θα σήμαινε, όπως πιστεύουν πολλοί, την εξαφάνισή τους αλλά την αλλαγή τους. Αυτή η αλλαγή δεν τους αποδυναμώνει αλλά τους δυναμώνει στο πλαίσιο της ανάπτυξης και εξέλιξής τους. Με αυτό τον τρόπο το συναισθηματικό πεδίο της οικογένειας αλλάζει επιτρέποντας στα μέλη του την αυτοδιάθεση, την αυτονόμηση η οποία δεν αποτελεί απειλή για την οικογένεια και τους δεσμούς της, αλλά ενδυνάμωσης της. Η ελευθερία λοιπόν δυναμώνει του δεσμούς της οικογένειας μέσα από το πλαίσιο που δημιουργεί και το οποίο στηρίζεται στο σεβασμό και την αποδοχή της διαφορετικότητας του άλλου και όχι μέσα από την καταπίεση και την υποταγή του. Με αυτόν τον τρόπο ο καθένας μέσα στην οικογένεια γίνεται ενεργητικό μέλος στην συν-κατασκευή του οικογενειακού πεδίου και απολαμβάνει την ικανοποίηση της λειτουργικότητας του μέσα σε αυτό. Με αυτό τον τρόπο η ύπαρξη της συνοχής στην οικογένεια, δεν στηρίζεται στην έλλειψη αυτονομίας των μελών της, αλλά στην ελευθερία που σημαίνει σεβασμός της ατομικότητας του κάθε μέλους και αποδοχής της διαφορετικότητας του, που σημαίνει επίσης, εμπλουτισμό της οικογένειας και ικανότητα διαμόρφωσης σε υποστηρικτικό στοιχείο στην εξέλιξη και ανάπτυξη κάθε μέλους της αλλά και της ίδιας.

Με αυτό τρόπο και ο αυριανός πολίτης, την σχέση του με την κοινωνία δεν θα την αντιμετωπίσει με φόβο και υποταγή, αλλά έχοντας βιώσει την έννοια της ελευθερίας μέσα στην οικογένεια του, έχοντας βιώσει τον σεβασμό και την αποδοχή της ατομικότητας του, πράγμα που σημαίνει εμπιστοσύνη και αυτοεκτίμηση του εαυτού του, θα την υπερασπιστεί και δεν θα είναι τόσο ευάλωτος στον καταπιεστικό λόγο και πράξη της αυθεντικότητας της κάθε κοινωνικοπολιτικής εξουσίας. Γι αυτό το λόγο η μορφή των οικογενειακών σχέσεων αποτελεί το βάθρο πάνω στο οποίο κατασκευάζεται τόσο η ανελευθερία και η εξάρτηση του ατόμου, όσο και η απεξάρτηση και αυτονομία του αυριανού πολίτη.

Και να μην ξεχνάμε ότι, 
το ψυχολογικό πρόβλημα ήταν και θα είναι πάντα ένα πρόβλημα βιωμένης ανελευθερίας και οικογενειακής καταπίεσης.

Κερεντζής Λάμπρος 
πίνακας: http://zoeconstans.over-blog.com/article-photo-de-famille-38436687.html

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα