Η ψυχολογία του δικτάτορα

Γιάννης Μανωλούδης Ο Αδόλφος Χίτλερ αρνήθηκε να συνθηκολογήσει, ακόμα και όταν ολόκληρη η χώρα του είχε παραδοθεί στις φλόγες και το τέλος του ήταν ήδη προδιαγεγραμμένο. Τη δεκαετία του 1970, ο Πολ Ποτ εισέβαλλε στο Βιετνάμ, παρόλο που ήταν ξεκάθαρο πως η ενέργεια του αυτή θα σήμαινε και το τέλος του. Στις μέρες μας ο Μουαμάρ Καντάφι αρνείται να παραδοθεί, παρά το γεγονός πως το σύνολο της διεθνούς κοινότητας και ο ίδιος ο λαός της Λιβύης έχουν στραφεί εναντίον του. Υπάρχει άραγε κάτι κοινό ανάμεσα σε όλους αυτούς τους δικτάτορες; Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά, τα οποία ορίζουν την ψυχολογία ενός δικτάτορα.     Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι οι δικτάτορες είναι απλά ψυχοπαθείς. Στον ιατρικό χώρο, η ψυχοπάθεια ορίζεται ως «αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας» και ως ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νοούνται η παράνομη συμπεριφορά, η απάτη, η παρορμητικότητα και η έλλειψη μετάνοιας. Είναι γεγονός πως οι περισσότεροι δικτάτορες όντως φέρουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Ωστόσο ένα άλλο ιδιαίτερο γνώρισμα των πραγματικών ψυχοπαθών είναι η ανυπαρξία συναισθημάτων, γεγονός που τους οδηγεί τελικά σε αγριότητες. Σε αντίθεση όμως με αυτούς, οι δικτάτορες μπορεί να είναι υπεύθυνοι για σωρεία εγκλημάτων, αλλά δεν τα διαπράττουν οι ίδιοι προσωπικά. Επιπλέον αυτό που τους παρακινεί δεν είναι ούτε ο σαδισμός, ούτε η απληστία, αλλά μία έντονη παρόρμηση προς την ηθική.     Μία δεύτερη άποψη θεωρεί τους δικτάτορες ως παρανοϊκούς ναρκισσιστές. Σε αντίθεση με τους δημοκρατικά εκλεγμένους ηγέτες, αυτοί έχουν την τάση να συγκεντρώνουν το σύνολο της εξουσίας στα χέρια τους και δεν εμπιστεύονται την απόδοση αρμοδιοτήτων σε άλλους. Επιπλέον η παραμονή τους στην εξουσία τους οδηγεί σταδιακά σε έλλειψη ρεαλισμού. Έρευνα του Πανεπιστημίου Μπερκελέι το 2003 αποκάλυψε πως οι ισχυροί τείνουν να επωμίζονται τα επιτεύγματα των άλλων,  ενώ βλέπουν τον κόσμο γύρω τους με έναν πιο «αυτοματοποιημένο και απλοποιημένο τρόπο». Αυτού του τύπου η συμπεριφορά έχει και σημαντικές επιπτώσεις στο νευρικό τους σύστημα. Ειδικότερα παρουσιάζουν επιπλοκές σε εκείνη την νευρολογική ζώνη, μέσα στην οποία εδράζονται τα συναισθήματα και η ικανότητα για αυτοέλεγχο, η οποία αν δεν δουλεύει συχνά, παύει να λειτουργεί σωστά. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αυτός είναι ο βασικός λόγος, για τον οποίο οι δικτάτορες συμπεριφέρονται ως παράφρονες προς το τέλος της ζωής τους.     Μια τρίτη άποψη θέλει τους δικτάτορες ως φυσιολογικούς ανθρώπους, οι οποίοι όμως συγκέντρωσαν υπερβολικές εξουσίες στα χέρια τους, με αποτέλεσμα να αναπτύξουν τελικά διάφορες ψυχικές διαταραχές. Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Κολούμπια, η υπερβολική εξουσία δεν αλλάζει την ψυχολογία, αλλά τη φυσιολογία των ανθρώπων. Ενώ οι καθημερινοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν συνεχώς στρεσογόνες καταστάσεις, οι δικτάτορες έχουν πολύ λιγότερο άγχος.  Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παράγουν σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα την ορμόνη κορτιζόλη, η οποία συνδέεται έντονα με το στρες, κάτι που τελικά τους καθιστά ανίκανους να αισθανθούν μετάνοια.     Ανεξάρτητα από τις διάφορες ερμηνείες, οι επιστήμονες συμφωνούν πως ο εγκέφαλος του ατόμου δεν είναι σχεδιασμένος, για να αντέξει την υπερβολική συγκέντρωση εξουσιών. Οι δικτάτορες μάχονται μέχρι τελικής πτώσεως, γιατί μέσα τους δεν πιστεύουν ότι κάποιου είδους τέλος είναι όντως δυνατό. Είναι πανίσχυροι στρατιωτικά, αλλά αδύναμοι ψυχολογικά, κάτι που τους καθιστά ανίσχυρους για διαπραγμάτευση, γεγονός που οδηγεί τελικά στην καταστροφή. Πηγή : http://healthland.time.com/2011/05/26/the-psychology-of-dictatorship-why-gaddafi-clings-to-power/ ΠΗΓΉ ΤΗς ΠΗΓΉΣ:  http://www.blue-planet.gr/index.php?ID=news&Rec_ID=1629