Η ταινία “ΑΣΤΑΚΟΣ” ή Υποταγή στην “παιδική διαστοφικότητα” του συστήματος





Ο Αστακός, η ταινία του κ. Λάθιμου που ήρθε να προβληματίσει κοινωνικά, καλλιτεχνικά, πολιτικά και ψυχολογικά, προβλημάτισε και εμένα. Την είδα αργοπορημένα, πριν από λίγες μέρες, και προσπάθησα να καταλάβω την “επαναστατικότητα” της αγάπης, για την οποία γράφουν οι κριτικοί, αλλά δεν την βρήκα πουθενά. Αντιθέτως εγώ αυθόρμητα την χαρακτήρισα σαν μια ταινίας...“παιδικής διαστοφικότητας” και θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω γιατί...

Νομίζω ότι, το να χρησιμοποιούμε απλά τον όρο “σουρεαλιστική” για την ταινία είναι κατάχρηση, διότι ο σουρεαλισμός της εξαντλείται μόνο σε χαρακτηριστικά που έχουν σχέση με την βία. Άρα καλό είναι να λέμε ότι έχουμε να κάνουμε με μια ταινία “σουρεαλιστικής βίας” που σημαίνει ανεξέλεγκτης, απρόσμενης και καταλυτικής.

Ο σουρεαλισμός του κ. Λάθημου είναι ένας αδυσώπητος περιορισμός των ανθρώπινων ιδιοτήτων και δικαιωμάτων, που κατασκευάζονται και εκφράζονται μέσα από τις προβαλλόμενες σχέσεις της ταινίας. Παρακολουθούμε τους ενήλικες κάτω από την βία του συστήματος που υπηρετούν, να σκέπτονται και συμπεριφέρονται σαν παιδιά.

Οι πρωταγωνιστές ζούνε σε ένα σύμπαν όπου η λογική καταλύεται, όχι με την έννοια του ξεπεράσματος της, αλλά της παλινδρόμησης της σε “πρωτόγονες” μορφές σκέψεις και λόγου, που παρατηρούνται σε παιδιά τριών, πέντε χρονών.

Εάν αυτό ο κ. Λάθιμος και οι συνεργάτες του το βλέπουν πρωτοποριακό, - και σύμφωνα με τον ορισμό του Αριστοτέλη για την λειτουργία του θεάματος, σαν ένα είδος “κάθαρσης”- εγώ θεωρώ ότι η ταινία του κ. Λάθιμου προετοιμάζει τον θεατή να αποδεχτεί την ήττα του, την μικρότητα του, απέναντι σε αυτό το σύστημα, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να στρέψει την επιθετικότητα-θυμό-αντίδραση, όχι προς αυτό, αλλά ενάντια στους άλλους και στον εαυτό του. Δηλαδή βλέπουμε τον πρωταγωνιστή εκτός των άλλων υποταγών τις οποίες αποδέχεται αντιστεκόμενος, στο τέλος της ταινίας, να προσπαθεί να βγάλει τα μάτια του!!

Βέβαια αυτή την πράξη, οι δημιουργοί της ταινίες την χαρακτηρίζουν σαν ένδειξη αγάπης προς την αγαπημένη που είναι τυφλή. Δηλαδή αν και ο πρωταγωνιστής μαζί με την αγαπημένη του το έχει σκάσει και προσπαθούν ν' “αντισταθούν” κατασκευάζοντας μια καινούργια σχέση-πραγματικότητα μέσα από την αγάπη τους, εντούτοις συνεχίζουν να θεωρούν σαν αξίωμα και απαράβατο όρο, αυτό που το κοινωνικό σύστημα του “ξενοδοχείου” θεωρούσε σαν αξίωμα και απαράβατο όρο για να είναι δύο άνθρωποι μαζί: την “ομοιότητα”.

Την “ομοιότητα” όμως έτσι όπως την ορίζει το σύστημα καταπίεσης από το οποίο δραπέτευσαν!! Δηλαδή με την παιδική της ερμηνεία και έκφραση, όπου λείπουν οι έννοιες του συμβολισμού (σημαίνον-σημαινόμενο) και οδηγούμαστε στην αποδοχή της σκληρής πραγματικότητας έτσι ώστε, “ομοιότητα” να μετατρέπεται σε μια ακόμα πράξη βίας με την στεγνή παιδική ερμηνεία της, όπου όταν “λείπει μάτι”, “βγάζω μάτι” για να μοιάζω με τον άλλον, εάν “λείπει το χέρι”, “κόβω χέρι” κ.λ.π..

Εδώ ο κ. Λάθιμος αν πραγματικά ήθελε να επιδείξει κάποιο είδος αντίδρασης-αντίστασης- “επαναστατικότητας” προς το σύστημα μέσα από την συμπεριφορά των πρωταγωνιστών του, θα έπρεπε - κατά την ταπεινή μου γνώμη - να οδηγήσει τους πρωταγωνιστές του στην απόρριψη αυτού του όρου-κανόνα της “ομοιότητας” μέσω του οποίου το σύστημα διατηρούσε την συνοχή του.

Σε αυτή την περίπτωση λοιπόν ο πρωταγωνιστής, δεν θα προσπαθούσε να βγάλει τα μάτια του. Πράγμα που σημαίνει επανάληψη και αναπαραγωγή της λογικής του συστήματος της “ομοιότητας”, όπως είπαμε, από το οποίο δραπέτευσε. Πράγμα επίσης που σημαίνει διαιώνιση της αναπηρίας – αδυναμίας – ασυνειδησίας - εξάρτησης – ανικανότητας – σκοταδιού και τέλος του θανάτου, αλλά θα προσπαθούσε να κάνει καλά την αγαπημένη του “ δηλαδή να της δώσει το φως της” που σημαίνει φως – χρώμα – συνείδηση – δύναμη – ενέργεια - αγάπη και τέλος ζωή.

Έτσι ο όρος του κοινωνικού συστήματος “ομοιότητα”, ο οποίος προβάλλεται σαν απαράβατος κανόνας συμβίωσης εξαναγκάζει τους υπηκόους όχι μόνο να τον αποδεχτούν, αλλά και να τον εσωτερικεύσουν σαν ξένο αντικείμενο, που γίνεται δικό τους και τους κατευθύνει αναζητώντας το. Με αυτό τον τρόπο η επιλογή του αυτοτραυματισμού του πρωταγωνιστή για να “μοιάζει” με την σύντροφό του δεν είναι μια απόφαση προσωπική, αλλά μια ένδειξη πίστης και υποταγής στους όρους του συστήματος, από το οποίο προσπαθούσε να αποδράσει. Αυτό μας κάνει να σκεφτούμε ότι το σύστημα δεν είναι κάτι ξένο, “εξωτερικό”, όσο κάτι “εσωτερικό” στους πρωταγωνιστές που θα το κουβαλάνε όπου και να πηγαίνουν. Το σύστημα λοιπόν είχε γίνει ο ίδιος τους ο εαυτός!!

Έτσι όχι μόνο η αγάπη στην ταινία, δεν τους βοηθάει να αντισταθούν στο σύστημα βίας που τους περιβάλλει, αλλά προσαρμόζεται και αυτή αναπαράγοντας την βία μέσα στην σχέση σαν ένδειξη πιστότητας προς τον άλλον, (“ομοιότητα”), νομίζοντας ότι με αυτό τον τρόπο αντιστέκεται στην βία του συστήματος!!!

Η επιλογή του κ. Λάθιμου να “προκαλέσει” το κοινό του με ταινίες όπου η βία αποτελεί το μόνο συναίσθημα που διαφεντεύει τις αδιέξοδες σχέσεις των πρωταγωνιστών του, μας κάνει να υποθέσουμε ότι κρύβει μια άλλη κρυφή επιλογή-πίστη του ιδίου, που ίσως να μην την έχει αντιληφθεί, όπου η βία παρουσιάζεται να είναι η μόνη διέξοδο από τα αδιέξοδα που δημιουργεί.

Εδώ δεν θα ήθελα να επεκταθώ σε αυτή την διαστροφική συναισθηματικά τάση που εκφράζει στις ταινίες του ο κ. Λάθιμος σαν ψυχοθεραπευτής, αλλά σαν πολίτης. Σαν πολιτικό όν λοιπόν θα πω ότι η ταινία του το μόνο “επαναστατικό” που μας δείχνει είναι η αποδοχή της ανικανότητας μας σαν πολίτες και η αυτοτιμωριτική υποταγή στις εσωτερικευμένες διαταγές του συστήματος σαν την μόνη λύση διαφυγής... η οποία δεν είναι παρά η επιστροφή στην φυλακή μας.


Κερεντζής Λάμπρος



Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα