Οι Συμβουλές των Γονιών...

Έχω την εντύπωση ότι η οικογένεια δεν θέλει να καθορίζει μόνο την μορφή εξάρτησης του νέου μέλους της από αυτή, αλλά και τον τρόπο “αυτονόμησης” του, η οποία δεν είναι παρά... μια άλλη μορφή εξάρτησης.

Έτσι πολλές φορές είμαστε μάρτυρες δραστικών συμβουλών των γονιών προς τα παιδιά τους για το τι πρέπει να κάνουν για να κερδίσουν την αυτονομία τους, οι οποίες στην ουσία καταλήγουν να ενδυναμώνουν την εξάρτησή τους από αυτούς. 

Αυτό συμβαίνει διότι κάθε συμβουλή η οποία έρχεται χωρίς να έχει ζητηθεί από τον έφηβο/η, δεν είναι παρά μια επέμβαση στο τρόπο με τον οποίο θα διαχειριστεί το πρόβλημά του και λειτουργεί αρνητικά. Λειτουργεί σαν μια υπενθύμιση της ανικανότητας και της ανεπάρκειας του να πάρει σωστές αποφάσεις.

Το κάθε πρόβλημα που συναντά ο/η έφηβος/η στην καθημερινότητα είναι μια δοκιμασία στην οποία καλείται να μετρηθεί και να αποδείξει στον εαυτό του, και στους άλλους ότι τα καταφέρνει. Η Επέμβαση των γονέων και η επένδυσή του προβλήματος με το προσωπικό τους άγχος, αποπροσανατολίζει προσθέτοντας επιπλέον ένα βάρος σε αυτό. ΄Ένα βάρος που εκφράζεται με το τι θα πουν, ή τι θα σκεφτούν, πράγμα που κοστίζει συναισθηματικά στην/ον έφηβη/ο.

Η φύση των προβλημάτων

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι το “πρόβλημα” έχει δυο όψεις. Η μια, έχει σχέση με την φύση του προβλήματος (εδώ και τώρα) και η άλλη, με τον τρόπο της επίλυσή του (διαχρονικά). Δηλαδή το ίδιο το πρόβλημα ξέχωρα από την προβληματική που παρουσιάζει, ζητά από την/ον έφηβη/ο να αναπτύξει τις ικανότητες της/ου για την επίλυσή του. Για αυτό το λόγο κάθε φορά που καταφέρνει μόνος του/ης να διαχειριστεί μια προβληματική κατάσταση και να βγει από αυτή, σε ένα πρώτο χρόνο, δίνει λύσει στο πρόβλημα, και σε ένα δεύτερο μεγαλώνει την ικανότητα του να διαχειρίζεται γενικά τα προβλήματα που τον/ην αφορούν. Έτσι η λύση του συγκεκριμένου προβλήματος έχει ένα χαρακτήρα στιγμιαίο, η δε ικανότητα επίλυσης του ανάγετε στην επίλυση γενικώς των προβλημάτων, η οποία παραπέμπει σ ένα χαρακτήρα διαχρονικό. Δηλαδή συνοψίζει - όπως είπαμε και θεωρώ ότι πρέπει να το ξαναπούμε - την ανάπτυξη της ικανότητας του να επιλύει μόνος του τις προβληματικές καταστάσεις,. Αυτό σημαίνει  ενδυνάμωση των εσωτερικών και εξωτερικών διεργασιών της αυτονομίας του.

Το γεγονός αυτό θεωρώ σημαντικό οι γονείς να μην το ξεχνάνε. Δηλαδή να ξέρουν ότι το κάθε πρόβλημα είναι σαν ένα κλάσμα. Ο αριθμητής είναι το συγκεκριμένο πρόβλημα και ο παρανομαστής η ικανότητα επίλυσης των προβλημάτων. Άρα ο αριθμητής είναι πάντα διαφορετικός, αλλά έχει τον ίδιο παρανομαστή, δηλαδή την ικανότητα επίλυσής του. Αυτή λοιπόν η ικανότητα (ο παρανομαστής) είναι που οδηγεί το "παιδί" στην ανακάλυψη και το “ξετύλιγμα” του εαυτού του.

Έτσι το να διαχειριστεί το πρόβλημα και να το λύσει, αυτή η λύση δεν σταματάει στο πρόβλημα, αλλά αποτελεί μια νίκη, η οποία λειτουργεί διαχρονικά και μεταφράζεται σε εμπειρία. Δηλαδή αποκτά μια κοινωνική εμπειρία απαραίτητη για το μέλλον της/ου. Και μεγαλώνει την αυτοπεποίθηση του προσπαθώντας μόνη/ος να λύσει το εκάστοτε παρουσιαζόμενο πρόβλημά. Αυτό σημαίνει την επέκταση γενικώς των ικανοτήτων της/ου. Η γνώση, όπως αναφέραμε, μετατρέπεται σε εμπειρία που με την σειρά της, τον/ην κάνει πιο σταθερό/η και ασφαλή και τελικά πιο ανεξάρτητο/η, απέναντι στο περιβάλλον, είτε το οικογενειακό, είτε στο κοινωνικό.

Συμβουλή-εξάρτηση

Κάθε φορά που οι γονείς επεμβαίνουν συμβουλευτικά χωρίς αυτός/η να τους έχει καλέσει, ή όταν τους καλεί, ακόμα και αν επιλυθεί το πρόβλημα με την βοήθειά τους, στην ουσία η παρουσία τους αναπαράγει το πρόβλημα! Όχι το συγκεκριμένο πρόβλημα ( ο αριθμητής), αλλά αυτό που έχει να κάνει με την ικανότητα του να επιλύει μόνος/η προβλήματα (ο παρανομαστής). Έτσι λύνεται προς στιγμή η προβληματική κατάσταση, αλλά μεγαλώνει η εξάρτηση από την παρουσία της οικογένεια.

Άρα σε αυτή την περίπτωση η/ο έφηβη/ος και η οικογένειά του δεν έχουν να πανηγυρίσουν καμιά νίκη, διότι όλοι ξέρουν ότι το ουσιαστικό δεν είναι το πρόβλημα της στιγμής, αλλά το διαχρονικό το οποίο έχει σχέση με την διαχείριση των προβλημάτων.  Αυτό που μας παραπέμπει στη διαμόρφωσης της ταυτότητας και της αυτονομίας του/ης. 

Αν λοιπόν η μάθηση μπορεί να κατανοηθεί σαν μια διεργασία κατά την οποία αξιοποιούμε τα προηγούμενη “γνώση-εμπειρία” μας για να δώσουμε μια λύση σε ένα καινούργιο πρόβλημα, το οποίο λύνοντας το μεγαλώνει από την μια η γνώση και από την άλλη η εμπειρία μας, η επέμβαση των γονέων, δεν επιτρέπει να αναπτυχθεί αυτή η “γνώση-εμπειρία”. 

Γι αυτό κάθε φορά προσφέρουμε-επιβάλουμε την συμβουλή-λύση μας, επεμβαίνουμε και εμποδίζουμε την ανάπτυξη της γνώσης και της εμπειρίας του/ης. Το αποτέλεσμα αυτής της επέμβασης οδηγεί στην ανικανότητα και την ανεπάρκεια να αναλάβει την ζωή του/ης.

Διαλέγουμε και παίρνουμε...

Κερεντζής Λάμπρος