Ο πρόσφυγας, η άσβηστη φλόγα της ζωής






Ο “ξένος”

Ο πρόσφυγας είναι ο άνθρωπος που έχει χάσει τα πάντα και προσπαθεί να βρει ένα καινούργιο τόπο να ξανακτίσει την ζωή του. Κουβαλάει τα απομεινάρια της υπερηφάνειας και της υπόληψής μέσα στις λάσπες του πολιτισμού που τον κατάστρεψε. Και δεν τα κουβαλάει μόνο τώρα... αλλά σέρνεται μέσα στους αιώνες ξεριζωμένος σε μια ατελείωτη αναζήτηση. Το ένστικτο της επιβίωσης πυροδοτεί την ύπαρξή του κάνοντας τον να αντέχει οποιαδήποτε δυσκολία και ξεπερνώντας τον εαυτό του, γίνεται ο αφανής ήρωα των εποχών.

Ο πρόσφυγας είναι το αποτέλεσμα της βίας. Είναι το αποτέλεσμα του θανάτου που σπέρνει η άρνηση της ζωής. Είναι η προσπάθεια αποφυγής του. Ο πρόσφυγας είναι η ζωή που δεν υποτάσσεται. Δεν δέχεται να νικηθεί αναπαράγοντας τον εαυτό του, αναζητώντας να επανακαθορίσει τις νέες συνθήκες για αυτόν και τα παιδιά του.

Ο πρόσφυγας προσπαθεί να νεκραναστηθεί, να μετεγκατασταθεί και να δημιουργήσει αυτό που καταστράφηκε. Η στάση αυτή αντιπροσωπεύει την ζωή που δεν νικιέται, που αντιστέκεται. Που ορθώνει την ελπίδα σαν λάβαρο που κανένας πόλεμος δεν μπορεί να την αφανίσει. Σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης οι πρόσφυγες αποτέλεσαν και αποτελούν την άσβηστη φλόγα της ζωής που δεν υποτάσσεται, που αντιστέκεται και νικάει. Η Εθνικότητα του δεν έχει καμιά σημασία διότι ο πρόσφυγας δεν έχει ιθαγένεια, ή καλύτερα έχει όλες τις ιθαγένειες του κόσμου.

Άρα ο πρόσφυγας κουβαλάει μια “ιερότητα” την οποία δεν αντιλαμβανόμαστε. Η “Ιερότητα” της ζωής είναι η αναμφισβήτητη αξία η οποία υπερίπταται οποιασδήποτε άλλης σκοπιμότητας, που στόχο έχει να την υποτιμήσει και να την αντικαταστήσει. Την “ιερότητα της ζωής” που αντιπροσωπεύει η παρουσία του πρόσφυγα δεν την αντιλαμβανόμαστε επειδή μας έμαθαν να σηματοδοτούμε λεκτικά την παρουσία του με την λέξη “ξένος”. Βέβαια από την μια ο πρόσφυγας είναι ένας “ξένος” όσο αφορά τον χώρο, αλλά όσον αφορά την ανθρώπινη κατάσταση, είναι πολύ γνωστός μας. Είναι κομμάτι από το σκοτεινό είναι μας.

Στην ουσία μέσα από την έννοια του “ξένου” η υποτιμημένη, χωρίς αξία, παραβιασμένη από την βία που σπέρνει το θάνατο, μορφή του, γίνεται απειλητική. Η έννοια του “ξένου” κατηγοριοποιεί το ανθρώπινο και το κάνει μακρινό., παράξενο, άγνωστο, επικίνδυνο, ακόμα και εξωπραγματικό. Η έννοια του “ξένου” υποβιβάζει την σημαντικότητα του ανθρώπου. Καταργεί την “Ιερότητα” του η οποία έγκειται σε αυτό που κατ' αρχάς αντιπροσωπεύει, δηλαδή την δύναμη της ανθρώπινης ζωής που δεν υποτάσσεται.

Έτσι δεν μας αφήνει να δούμε στο πρόσωπο του πρόσφυγα την πραγματικότητα της ανθρώπινης δυστυχίας. Δεν μας αφήνει να δούμε ότι δεν έχουμε να κάνουμε με ένα “ξένο”, αλλά με κάτι που είναι δικό μας, αλλά δεν το είχαμε ανακαλύψει. Η έννοια του “ξένου” δεν μας βοηθάει, μέσα από το πρόσφυγα, να ανακαλύψουμε το πιο κρυμμένα κομμάτια του εαυτού μας. Να γνωρίσουμε και να υπερνικήσουμε τους φόβους μας πηγαίνοντας κοντά του!


Ο πρόσφυγας είναι το αποτέλεσμα μιας οργανωμένης Βίας


Οι αρνητές του πρόσφυγα δεν είναι παρά αρνητές της ζωής. Απλώνονται σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Είναι αυτοί που θεωρούν ότι η βία είναι το μέσω ανάπτυξης τους, που σημαίνει την άσκηση και την επέκταση της εξουσίας τους με οποιοδήποτε μέσον. Αυτοί δεν έχουν κοινωνικές τάξεις, δεν έχουν ιθαγένειες. Είναι αυτοί που κατασκευάζουν τον πρόσφυγα και αυτοί που καλλιεργούν το μίσος τον φόβο στο πρόσωπό του. Είναι αυτοί προτάσσουν και υπερασπίζονται τις διαφορές παρά τις ομοιότητες.

Όσοι τάσσονται με το μέρος τους είναι διότι φοβούνται και οι ίδιοι μην στοχοποιηθούν σαν “διαφορετικοί”. Με αυτό τον τρόπο ενώ νομίζουν ότι προστατεύουν την ζωή, στο πρόσωπο του “ξένου”, του πρόσφυγα, την αρνούνται. Συντάσσονται με τις δυνάμεις του θανάτου.

Η παρουσία του πρόσφυγα, αναβιώνει τον απωθημένο φόβο του θανάτου. Νομίζουμε ότι αυτός φέρνει τον θάνατο και τον απλώνει μπροστά στα μάτια μας. Ότι αυτός μεταφέρει την ανασφάλεια και την οδύνη της. Την διαβάζουμε στα μάτια του και μπαίνει μέσα μας για να συναντήσει την δικιά μας οδύνη, τον δικό μας επερχόμενο θάνατο.

Ξυπνά μέσα μας τον φόβο, και την αγωνία. Τον φόβο της στέρησης και της καταστροφής. Την αγωνία ενός αύριο που δεν μπορεί να ελεγχθεί. Η παρουσία του φέρνει στην επιφάνεια την απειλή της απώλειας μιας ασφάλειας που με τόση επιμέλεια έχουμε πετύχει. Νομίζουμε ότι μπορεί να μας ακουμπήσει, να αποσταθεροποιήσει την ζωή που με τόσο κόπο κατασκευάσαμε. Ξαναφέρνει μπροστά μας στοιχεία τα οποία μέσα από την κοινωνική μας πράξη, σε ατομικό αλλά και συλλογικό επίπεδο προσπαθούμε να τα αποφύγουμε, να τα απομακρύνουμε από εμάς και να δημιουργήσουμε συνθήκες ασφάλειας και ευημερίας.

Ο πρόσφυγας, μεταφέρει συμβολικά και πραγματικά στοιχεία που πυροδοτούν την προσωπική μας αγωνία, την μικρότητα μας μπροστά στην οδυνηρή πραγματικότητα του θανάτου και της καταστροφής που μας φοβίζει. Τα στοιχεία όμως αυτά δεν του ανήκουν!! Ναι μεν η στέρηση η απώλεια, ο φόβος, η αγωνία και η παντελής έλλειψη ελέγχου, ο θάνατος αποτελούν τα βασικά συμβολικά χαρακτηριστικά της παρουσίας του, αλλά δεν είναι δικά του. Είναι το αποτέλεσμα της βίας που ασκήθηκε επάνω του, είναι το αποτέλεσμα της απ-ανθρωποποίησης του του διωγμού του, της εξαθλίωση που κάθε φορά τον καταδικάζει η βία του πολέμου.


Η άρνηση του θανάτου


Λίγοι είναι αυτοί που βλέπουν την αστέρευτη πηγή ζωή στα μάτια του πρόσφυγα. Που μπορούν να πάρουν δύναμη από την παρουσία του και την δύναμη της αντίστασης σε ότι εμποδίζει την ζωή, σε ότι προσπαθεί να σκοτώσει το μέλλον του και το μέλλον των παιδιών του. Δυστυχώς ακόμα και σε αυτή την συνάντηση μαζί του, δεν βλέπουμε την φλόγα της ζωής που μεταφέρει, αλλά τον θάνατο που τον καταδιώκει. Λίγοι είναι λοιπόν, τρέχουν να βοηθήσουν να μην σβήσει η φλόγα και να ζεσταθούν από αυτή.

Ο κοινωνικός εκβιασμός όμως που ασκήθηκε σε εκείνον, είναι κομμάτι και της δικής μας ζωής. Η ανασφάλεια της καθημερινότητας, ο βιασμός της από την οικονομία του θανάτου, η αβεβαιότητα που τυλίγει την κάθε ενέργειά μας είναι και αυτά κομμάτια του θανάτου που προσπαθούμε να αποφύγουμε. Αναπόσπαστα μέρη του θανάτου που μάχονται τον πρόσφυγα και την ζωής μας.

Επειδή και εμείς όπως και αυτός είμαστε κυνηγημένοι, έχουμε μάθει να βλέπουμε τον θάνατο και βλέπουμε μόνο αυτόν στο πρόσωπό του. Έτσι η συμπεριφορά μας απέναντί του εξαρτάτε από τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε αυτόν τον φόβο του θανάτου στην ζωή μας. Εξαρτάτε από την γενική στάση μας απέναντι στην κοινωνική πραγματικότητα και τις δυσκολίες που συναντάμε. Έχει σχέση με την παθητικότητα ή την ενεργητικότητα μας. Έχει σχέση με την κοινωνική μας πράξη, με τον τρόπο επέμβασης και συμμετοχής στην κατασκευή την ζωή μας ή το αντίθετο με την απουσία μας και την εγκατάλειψή της στα χέρια των άλλων, στα χέρια του θανάτου.

Λίγοι λοιπόν είναι αυτοί που βλέπουν την άσβεστη φλόγα της ζωής. Λίγοι παραδειγματίζονται από την υπεράνθρωπη προσπάθεια απέναντι στις δυνάμεις του σκότους που του κόβουν τον δρόμο. Και πολλές φορές, όπως είπαμε, γινόμαστε και εμείς κομμάτια αυτών των δυνάμεων νομίζοντας πως υπερασπίζουμε την ζωή, ενώ στην ουσία συμμαχούμε με τον θάνατο.


Ο πρόσφυγας και ο πολίτης

Η παρουσία του πρόσφυγα έρχεται σηματοδότηση την αξία της ζωής, να προσφέρει νόημα στην α-νοησία του θανάτου. Έρχεται να πυροδοτήσει την αναστοχαστική μας σκέψη, να ξυπνήσει μνήμες, άγχη και τρόπους επίλυσης των προβληματικών καταστάσεων. Έρχεται να μας βάλει σε ένα κριτικό στοχασμό απέναντι στην πραγματικότητα του θανάτου που δημιουργεί την παρουσία του και απειλεί εκείνον και εμάς.

Η παρουσία του έρχεται να μας βγάλει από την συνήθεια των καθημερινών διαδικασιών διανοητικής παραίτησης και προκαλεί να πάρουμε πρωτοβουλία απέναντι στις συνθήκες που τον καθορίζουν, καθορίζοντας μας. Δημιουργεί την διάθεση να επέμβουμε, να υπερασπιστούμε αυτό που είναι μέσα μας και παίρνει σάρκα και οστά από την παρουσία του πρόσφυγα... την ίδια την ζωή.

Η παρουσία του πρόσφυγα προκαλεί την ιδιοσυγκρασία μας, την προσωπικότητα μας να εκφράσει τα ποιο βαθιά της συναισθήματα απέναντι στο φόβο και την ανθρώπινη αδυναμία. Φανερώνει την ικανότητα ή την ανικανότητα μας να αντιμετωπίσουμε τις καταστάσεις. Φανερώνει αν είμαστε διατεθειμένοι να πάρουμε το ρίσκο και να μετρηθούμε με τον φόβο του θανάτου, με τον ίδιο τον θάνατο ή να υιοθετήσουμε μια συντηρητική στάση συμφιλίωσης και προσαρμογής μαζί του, που σημαίνει αποδοχή του δικού μας θανάτου.

Η παρουσία του πρόσφυγα έρχεται να αναταράξει τα λιμνάζοντα ύδατα της πολιτισμένης ύπαρξης μας. Δημιουργεί μια κρίση ταυτότητας, ένα αδιέξοδο απέναντι σε αυτά που πιστεύαμε και σε αυτά που κάνουμε. Ανάμεσα στην σκέψη και την πράξη. Φανερώνει την παθητικότητα ή την ενεργητικότητα μας. Η παρουσία του λοιπόν προκαλεί τόσο μια εσωτερική ατομική αναστάτωση, όσο και κοινωνική.


Ο πρόσφυγας και η κοινωνία


Κοινωνικά, η παρουσία του φανερώνει την μορφή και την λειτουργία κάθε κοινωνίας. Φανερώνει την ωριμότητα ή την ανωριμότητα της. Ξεσκεπάζει την αρτηριοσκλήρυνση της ή την ικανότητα κινητικότητας της. Ξεσκεπάζει την ύπαρξη ή την έλλειψη της διαλλακτικότητα της.

Φανερώνει την συνοχή καθώς και την αλληλεγγύη που διαπερνά ή απουσιάζει από τις κοινωνικές της σχέσεις. Φανερώνει τις κοινωνικές στάσεις που έχει υιοθετήσει. Τις ιδέες και τις πεποιθήσεις που την διέπουν και την καθορίζουν. Φανερώνει την αυταρχικότητα, την συντηρητικότητα της, την ελευθερία ή την ανελευθερία της, την απομόνωση των μελών της ή την κοινωνικότητα τους.

Συγχρόνως η παρουσία του βοηθάει την κοινωνία να ξαναδεί τον εαυτό της. Να ανακάλυψη της αλληλεγγύη σαν στοιχείο συνοχής της. Να αναπτύξει ένα καινούργιο τρόπο αντιμετώπισης των πολιτών της. Τους βοηθά να στρατευτούν σε ένα κοινό στόχο που πραγματώνονται σαν άτομα αλλά και σαν κοινωνία.

Η παρουσία του πρόσφυγα ξαναφέρνει τον πολίτη κοντά στον πολίτη. Ανοίγει τον διάλογο, δημιουργεί μια καινούργια διαλογικότητα στην κοινωνία βοηθώντας την καταλάβει τον εαυτό της, να επανακαθορίσει την ταυτότητα της και να σκεφτεί την ιστορική της πορεία μέχρις εδώ Βοηθάει στην επανεύρευσης της κοινωνικής συνοχής και της αλληλεγγύης που τόσο της έχει λείψει.

Έτσι...


Ο πρόσφυγας βοηθάει στο άνοιγμα ενός διαλόγου συνειδητοποίησης, ανάμεσα στις διάφορες φωνές - πλευρές που συγκροτούν την ταυτότητα του ατόμου, όπως και ανάμεσα στα κοινωνικά στρώματα που  συγκροτούν την ταυτότητα της κοινωνίας

Κερεντζής Λάμπρος





Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα